Утамыш  
 
  Абдул-Керим Залимханов 29.03.2024 06:01 (UTC)
   
 

Абдул-Керим Залимханов



Россияны язывчуларыны Союзуну члени Оътемишде тувгъан Абдул-Керим Залимханов
давну ялынлары чиркитген къыркъынчы йылларда дюнъягъа гелген шаирлерибизден бириси.
 Шону учун болма ярай, ону биринчи шиъруларындан башлап бютюн яратывчулугъунда
бизин гьукуштны чал-дырыш тюшген къысматыны белгилери су-ратлангъан.
Йырлар язма Абдул-Керим школа ча-гъандан тутуп башлагъан. Тухумунда оьзюнден алда
халкъгъа белгили шаирлер туемаса 6а. ону юрегинде шаирликни. учгъунларын уятгъан не гюч болгъан экен?
 Балихи. давгъа гетген атасындан яшлайын айрылып, РШ юрегин яргъан сагъынчлыкъ-дыр?
ЯЭа, юрт мактапда дарс береген, оьзю де ишърулар язагъан анасы Гъажикъыз-баживню таъсири болгъанмыкен?
(Гьажи-къыз-бажпбню шиърулары «Чечеклер» де-ген ан ологияда басылып чыкъгъан). Нечик болса да,
Даг^ыстан пачалыкъ универси-тетге тюшегенден берли де. ол канатлйры къатып гелеген швир зди.
Сонгунда ону къанатына дёрт йыллыкъ асгер къуллукъ, Севастополъну денгиэ еллери
булан сююв толпанлары гюч берди, юрегин чыныкъ-дырды.
Абдул-Керимни инг де гёрмекли. асары, къумукъча шиъру къайдада язылгъан биринчи,
романы «Къысмат» гиччирек эки китапгъа бёлюнюп чыкъды ва шаирни къу-мукъ халкъгъа бирдагъы керен таныш этди.
Ата юртуну, оъз халкъыны талигьи бу-лан янаша сав дюньяны ва ону 'халкълары-ны талигъи учун
ябушагъан адамны кел-петин яратма болгъанлыкъ, Абдул-Керимде уллу шаирни пагъмусу
 барлыкъгъа шагъат-лыкъ эте. Шаирни алдында — сырын ан-глама къыйын сынчы девюр,
артында буса — авур къысматы булангъы ана дюнья. Шаирни рагъатсыз, юхусуз,
инсанлыкъгъа гьашыкъ юреги — дюньяны бир гесеги, ана топуракъны бир холасы,
гюнешни бир уЧ-гъуну, къайгЪыны къуванчгъа байлайгЪан бир кёпюр...

***********************************************************************************
Язда яшыл отдай гъислер уянып
Талпыналар оъз сокъмагъын танглама
Тангалама тавгъа йимик таянып,
Уьйренемен дюньябызны англама._

***********************
АНА ТОПУРАКЪ

Узакъ заман болуп йыракъ юзюеде,
 Уьйге къайтсаиг шатлыкъ булан юзюнгде,

Къаркъараяга тартып эмли иссисян,  
• Топуракъны сеземисен ийисии?

Мен сеземен! Гьис этивю гьар саны
 Тынышына тынглай булгъав дюньяны

Гьар бувуяну тербея-иши теренден
Ругьланып поч ала тувгъан еринден.

Талпьшдырса а'лгьа ярыкъ умутлар,
Инбашларым   ярып   чыгъа

Бёлекликде гёбелеклер тутгъанман.
 Булутлагъа басдырылып ятгьанман.

Яш чагъьгмда, йибип тели яягурда,
Яшмыялардан яшынгъанман чунгурда
Тёбееине минип бийик ярлаяы, Юлдузлагъа учургъанман йырланы.
Къучагъыма тутуп кегасиз улакъны,
Сув ичгенмш увучундан булакъны,

Ойвагъагаман, яш тайпагъа баш болул,
Чарнагъанман, къуш базаргъа къошулуп.

Гьар терекни къучажълал бир оьпгеямен,
Къурп>акъ чёлите гёзьяшларым сепгенмен.

Будай башгьа, чечип терен сырымяы,
Дарман этил уртлатгъанман теримни.

Къышда уьшюп, яйда мийвм къыздырып,
Сыртда сирив къайтаргъанман сызгъырьш.

Сюйгеяимни   тутуп   гиччи   жъолундан,
Юрюгеимен   ата юртну   ёлундащ.

Тенглилерим булан тери тарттъанман,
Къыйьш-тынчым инбашыма артгъанман.

Да(влар-шавлар   къуванчларым   урлагъан.
Рагьатсызлыкъ к1ьылыл>ымны чарлагъая.

Азиз ана тчшракъ булан байлавлу
Гьар алынгъан абат жангъа аявлу.

Инсанланы аяасыдыр топуракъ,
 Парахатльгкъ — 6щ>ар гелин опуражъ.

Талай чачып берекетли бавуна,
Топракъ гвлбас басмай бизин бавруиа.


Халкъым къулакъ асса терен сырыма,
Йыр язаман оьмюр бою бар чакъы.
Оьмюр бою исив къошуп йырыма,
Щрегимде яллай сююв чырагъы.

Снмов очакъ йимик яллай юрегим,
Чачырайгъан учгъунлары — ум.утлар.
Умутлар|дай кёл бар тарыкълерелгм,
Тарыкъ-герек кёп деп, гёниом болмай зар.

Язда яшыл отдай, гьислер уянып,
Талпьшалар оьз сокъмагъын таиглама.
Тангалама тавгьа йимик таянып,
Уьйренемен дкдаьябызны англама.

Бир де бурчакъ ява, бир де поя чыгьа
Баш«ызлап>а ийилмейген башыма.
 Обур къысмат, герти ошап сынчыгьа,
Сынай бал-ув жъошуп гьалал ашьша.

Терим тёгюп табагъангъа, тилиме
Татли тие ашныч;увну татыву. ;
Ашдай азиз, сувдай сыйлы Элиме
Ошай талай таягларымны «ъатыву.

Яхшыльисъгъа къуллукъ этип тоймайгьан
Яшлыгьымны ягьлы юзюн гёремен.
Яшлыгьымяы ягьдан магьрюм къоймагъая
Яшавлукъгъа баракалла беремен.

 сюювню дюньясы
'Тюшде де, тюлде де дазусуз
Дюньясын эллеймен сюювню.
Елеген юрегим еабуреуз .
Гючюн гьис этемен гюювню.

"Сюювню дюньяеы тамаша,
Бар халкъгъа аявлу гьаманда,
ТСъайгъы да, къуванч да яяаша
Яшай дей онда гьар замавда.

Тьашыкълар оьзюнден тоймайгъан
Гьакълмкъ — шо дюньяда пайхамар.
 Аламяы азмагъа к*ьоймагъан
Сюювден меяя де пайым бар.

Сюкжню дюньясы — юрекде,
Юрегим — шо сююв дюньяда.
Умутум — «ъуш йимик терекде,
 Гёзлерим — насил ба,р талада.

Гёнгюм пол ачгьанмы, не хабар?
 Сююнчню шяшюн сеземен.
Що сююв дюньяда сен де бар
 Къул болуп яшама разимен.

*******************************************
Сюйме де сен мени уьйретдинг,
Гюйме де сен мени уьйретдинг»
Сюйгенлер гюеген адат деп,
Сюювден бугъавлар сюйретдинг.

Йыла деп, йылатдынг эл игатда,
Кюле деп, кюлетдинг пашманда.
 Яягыз сен саялы дюньяда
Кёплеге болгьанман душман да.

Сюйгенни сюймеге герек деп,
Уллудан умутла,р этедим.
 Ояча да инаяып нетедим.
Ойяама айтылгъан оёзюнге

Бугъавлар гийдирип гетсеиг де,
Бугюн де артынодан чабаман.
 Яз'башдай яшнайтъая юзюнгде
Яшынгъан яшлыгьым табаман.
ГЕЛЕ МЕНИ ЭСИМЕ
«Яз» деген сёз «языл» деген сёздевми?
Яз   •болгьанда   языла   сан-саныбыз,
Къаныбызгъа ал шавладай къошулуп,
Сююв гькслер къуваидыра жаныбыз.

Нюр тёгюле эринлерден, энглерден...
 Эллени кюр сеси эллей язланы;
Эзивлерден, этеклерден, енглерден..
. Чыгьып геле аривлюгю къызланы.

Аривлюкге къошулгьандай аривлкж,
 Къувлуп тербей тав-ташым да, тюзюм де;
 Гёзелимдей   терезеден   къарагъан,
Гкш   иржая   ачыкъ   мёкню   юзюнде.

Досум язда тувгьангъамы, билмеймен,
Яш   юрегим   язгъа   'база,   исине.
Бу дюнья'быз оьзю де яз заманда
Яралгъан деп геле мени эсиме.


    МОРЯКНЫ СЮЮВЮ
Биченлик денгизге бере парх,
Лалурлар толкъуялар йимик.
Башына биз минген бу аракъ
Капитан мостикдей бийик.

Булажъдай сюйкюмлюк ташыйтъан
Гёзюкгде — гёклюгю сувну.
Талайлы танглагъа ошайгьан
Эяглеринг бир арив къувлуй.

Алтьщдай чачларыяг чачагьаа
 Шавлалар сюртюле ерге.
Чайка деп къояман учагъан,
Къолларынг гётерсенг оьрге.

Гёбкждей йымышакъ тёшюнгде
 Сюемен батылып къалма,
Сабийдей иржайгъан тюшюнде
Яшавда насипли болма.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  Кнопка лайка Facebook
здесь были 32049 посетителей (64341 хитов) здесь!
Этот сайт был создан бесплатно с помощью homepage-konstruktor.ru. Хотите тоже свой сайт?
Зарегистрироваться бесплатно